Дьокуускай куоракка Аартыкатааҕы агротехнология университетын манеһыгар ыытыллыбыт Булчут күнүн биир күүтүүлээх тэрээһинэ, булка туттуллар саха быһаҕын тургутуу, олус хатыһыылаахтык ааста. Күөн күрэскэ 11 тимир ууһа бэйэлэрэ оҥорбут быһахтарынан кытыннылар. Кэрэхсэбиллээҕэ диэн, бары эдэрдэр.

Бүлүү уонна Таатта улуустарыттан 4-түү, Мэҥэ Хаҥаластан, Уус Алдантан уонна Томпоттон 1-дии эдэр уустар кэлбиттэр. Кинилэр сэрэбиэй быһыытынан быһахтарын 6 көрүҥ үлэҕэ (суон өтүүнү биир бэриллибит бириэмэҕэ (15 сөкүүндэ иһигэр) бысталааһын, тиит хаптаһыҥҥа суон өтүү холкутук ааһар гына дьөлөҕөс үүттээһинэ, таба төбөтүн сүлүү, үөһэттэн таҥнары ыйанан турар өтүүнү 1 см кэтиттээҕинэн быһа охсуу, боолдьоҕу усталыы тэлийэ быһыы, ыйанан турар кумааҕы лииһи быһа охсуу) тургуттулар.

Бу ыйыллыбыт сорудахтары барыларыттан түргэнник Николай Костромин (Мэҥэ Хаҥалас, көрдөрүүтэ – 7 мүнүүтэ 32 сөкүүндэ) уонна Степан Осипов (Бүлүү, 7 мүнүүтэ 47 сөкүүндэ) толордулар эрээри, таба төбөтүн тириитин алдьатан уонна кирдээхтик сүлэннэр, миэстэҕэ киирсэртэн туоратылыннылар. Күрэхтэһии сүрүн судьуйата, Саха сирин уустарын түмсүүтүн салайааччыта Александр Терентьев-Айгын Уус (Амма): “Маннык тургутуу сыала быһах төһө сыппыырын көрүү буоларынан, бастатан, кыттааччыттан үлэ хаачыстыбатын ирдиибит”, – диэн быһаарда. Урукку сылларга туйаҕы сүллэрэр буоллахтарына, быйыл төбөҕө уларытан уустугурдубуттар. Таба төбөтүн тириитэ чараас буолан, сытыы быһахха кэбэҕэстик тырыта-хайыта сотуллар. Үгүстэр таба төбөтүн аан маҥнай сүлэр буоланнар, бу түһүмэххэ “доҕолоҥноотулар”.

 

Түмүгү таһаарыыга мөккүөр күөдьүйэн, судьуйалар уонна эксперт Байбал Байаҕантаайап бириистээх миэстэҕэ сананааччыларга хос тургутуу ыытарга быһаардылар. Ол иннинэ   быһахтарын биитигэр үөһэттэн ыйааһыннаах тимир тэрилинэн саайан сыппатан баран, суон өтүүнү, кумааҕыны быстардылар уонна быһах биитин төһө тутарын көрдүлэр. Инньэ гынан, 9 мүнүүтэ 57 сөкүүндэнэн түмүктээбит сыппаабат быһахтаах Владимир Николаев кыайыылааҕынан ааттанна уонна булт хаһаайыстыбалаах Михаил Ущницкай туруорбут кыһыҥҥы балааккатынан биһирэннэ. Иккис миэстэлэммит Альберт Захаров (Томпо, Мэҥэ Алдан) 10 тыһ. солкуобайдаах сэртипикээти тутта. Үһүс бириистээх миэстэ Таатта эдэр ууһа Феликс Шамаевка ананна, кини бирииһэ – гравировкаҕа туттуллар бор-массыына.

Василий Никифоров

Ааптар уонна Светлана Слепцова (Биология ресурсаларыгар дириэксийэ пресс-сулууспата)

хаартыскаҕа түһэриилэрэ.