Ахсынньы 25 күнүгэр Дьокуускайга Национальнай библиотека Историческай саалатыгар саха былыргы олоҕун, кырдьыктаах историятын тилиннэрбит кыраайы үөрэтээччи, сээркээн сэһэнньит, сир түннүгэ, Таатта улууһун уонна Баайаҕа нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо Егор Дмитриевч Андросов төрөөбүтэ 100 сылыгар анаммыт «Сир түннүгэ киһи. Дьөгүөр Ондуруоһап феномена» диэн төгүрүк остуол буолла.

Тэрээһиҥҥэ кыраайы үөрэтээччилэр, суруйааччылар, Таатта улууһун общественноһа, Егор Дмитриевич биир дойдулаахтара, Баайаҕа нэһилиэгин дьоно-сэргэтэ кытыннылар. Төгүрүк остуолу Саха сиринээҕи суруйааччылар сойуустарын бэрэссэдээтэлэ Гаврил Андросов салайан ыытта. Кини Егор Дмитриевиһи Саха сиригэр кыраайы үөрэтии хамсааһынын сөргүппүт уонна сээркээн сэһэннэр үгэстэрин билиҥҥи кэмҥэ тиэрдибит киһи буоларын чорботон туран кэпсэтии тимэҕин өһүлү тарта.

Марианна Cтепанова, Тааттатааҕы норуот айымньытын киинин дириэктэрин солбуйааччы:

– «Егор Дмитриевич Тааттатааҕы норуот театрыгар үлэлээбит коллегам, онон элбэхтэ алтыспыт дьоллоохпун. Кини биһиги театрбытыгар хатыламмат суолун хаалларбыта – хас биирдии оҥорбут декорацията, нууччалыы эттэххэ, визуальнай информация. Оччолорго ити үлэлэрин нөҥүө дьоҥҥо сахалыы тыыны уһугуннарбыта. Моҕол ураһа тутуутун өссө 70-с сыллартан көҕүлээбитэ. Ол билигин тутуллан дьэндэйэн Таатта улууһун бэлиэтэ буолла. Биһиги билигин кыраайы үөрэтээччи быһыытынан үлэтэ наука хараҕынан чинчийиллэрин ситиһиэхтээхпит. Икки үлэтэ история наукатын доктора Розалия Бравина «Саха төрүт олоҕо» кинигэтигэр киирбитэ. Онон инникитин да Егор Дмитриевич муспут баай нэһилиэстибэтин үөрэтиэхтэрэ дии саныыбын».

Николай Лугинов, норуот суруйааччыта, Духуобунас академиятын вице-президенэ:

– «Егор Дмитриевич дэгиттэр сайдыылаах, көннөрү кыраайы үөрэтээччиттэн таһыччы турар олус сэдэх киһи этэ. 2013 сыллаахха кинини кытары Таатта ытык сирдэрин кэрийбиппит. Наһаа арыллан кэпсээбитэ, мээнэ этиллибэти эппитэ уонна: «Эһиил сайын кэлээр, убайдарыҥ Ойуунускайдаах сөбүлээн сылдьыбыт сирдэрин көрдөрүөм», – диэбитэ. «Ээх» диэн баран барбатахпыттан күн баччааҥҥа диэри кэмсинэбин. Кини хаалларбыт баай нэһилиэстибэтэ иҥэн-тоҥон үөрэтилиэх, сааһыланыах тустаах».

Михаил Протодьяконов, Чөркөөхтөөҕү политсыылка музейын салайааччыта:

– «Ытык киһибит Суорун Омоллоон 1977 сыллаахха Чөркөөххө полтсыылка музейын төрүттүүргэ тыл көтөхпүтэ. Онно Егор Дмитриевич, Иннокентий Уваров наһаа сүргэлэрэ көтөҕүллэн кыттыбыттара. Оччолорго мин музейга көннөрү үлэһит этим, илии-атах буоларым. Онтон Андрей Андросовтыын моҕол ураһаны туппуттара. Михаил Носов, Иван Попов уруһуйдарынан бары кээмэйин тутуһан оҥорбуппут. Онно Афанасий Николаевич Осипов улахан сүбэ-саргы буолбута. Таһынан ДВП гыммыппыт. Онтон аны Аал Луук мас аҕалан туруорбуттара. Бу санаатахха, итинник гынан кинилэр саха тыынын сөргүтэн норуоттарыгар улахан өҥөнү оҥорбуттар эбит. Билигин Аал Луук маһы уонна ураһалары улахан ыһыахтарга тутар үгэс буолла. Кэлин улуус баһылыга буолан олордохпуна алаастарбытын кэрийиэххэ диэн этии киллэрэн Таатта бэлиэ сирдэрин кэрийэргэ экспедиция тэрийбиппит. Ол түмүгэр үс томнаах кинигэ тахсыбыта. Биһиги музейбытыгар 21 экспонаты, 350-тан тахса араас малы-салы биэрбитэ».

Ольга Макарова, И.М. Хатылаев аатынан Баайаҕа оскуолатын учуутала, Россия суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ:

– «Егор Андросов – килбиэннээх киһи. Сээркээн сэһэнньит. Чинчийэр эйгэтэ киэҥэ бэрт. Биир киһи холугар олус баһырхай. 12 кинигэлээх, 200-тэн тахса ыстатыйалаах. Үлэлэрин аахпыт эрэ киһи сөҕөр. Егор Дмитриевич науканан, кыраайы үөрэтиинэн дьарыктанар дьоҥҥо көмөлөспүтэ үгүс. Ураты дьону – олоҥхоһуттары, отоһуттары, күүстээх дьону ким хайа аҕа-ийэ ууһуттан төрүттээҕин ыйан тиспитэ сөҕүмэр. Үлэлэрин ситэ үөрэтии барыах тустаах. Таатта музейдарыгар, олорбут дьиэтигэр мемориальнай дуоскалар ыйаныахтаахтар. Төрөөбүт дойдуга таптал хас биирдии киһи тэлгэһэтиттэн саҕаланарын бу Егор Андросов курдук сир түннүгэ дьон үлэтэ-хамнаһа чаҕылхайдык кэрэһилиир».

Бу дьону сэргэ аймахтар ааттарыттан СӨ быыһыыр сулууспатын салайар Иннокентий Андросов, бииргэ алтыһан үлэлэспит ытык кырдьаҕастара Елена Кузьмина, Татьяна Андросова, суруналыыс Дабыл, Хаҥаластан анаан кэлбит кыраайы үөрэтээччи Улар Моисеев, «Айар» кинигэ кыһатын дириэктэрин солбуйааччы Валерий Луковцев уо.д.а. тыл эттилэр. Маны сэргэ мустубут дьон Егор Дмитриевич олоҕун, айбыт, чинчийбит үлэлэрин сырдатар быыстапканы сэҥээрэ көрдүлэр.

Өрөспүүбүлүкэтээҕи төгүрүк остуол кыттыылаахтара Тааттаттан төрүттээх бэлиэ дьон үгүһүнэн сорохтор ааттара умнулла быһыытыйарын санатан туран, культура уонна духуобунай сайдыы министиэристибэтэ, улуус салалтата уонна общественноһа Егор Дмитриевич Андросовы үйэтитиини болҕомтоҕо ыларга ыҥырдылар. Ордук сүрүн хайысханан Егор Андросов үлэлэрин хос бэчээттээн дьоҥҥо-сэргэҕэ тарҕатыыны, улуус музейдарыгар киниэхэ анаммыт муннуктары тэрийиини уонна сээркээн сэһэн аатынан кыраайы үөрэтээччилэргэ бириэмийэ олохтооһуну ааттыахха сөп.

Алгыһы кытта «Чолбон» сурунаал