Дьол уйата дьиэ кэргэнтэн саҕаланар

Ыам ыйын 15 күнүгэр Аан дойдутааҕы Дьиэ кэргэн күнэ бэлиэтэммитэ. Онон бүгүҥҥү ыалдьыппыт, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын иһинэн Гражданнар туруктарын аактатын суруйар управление салайааччытын солбуйааччы Дария Слепцова.

Ааҕааччыларбыт сыл саҥатыттан бу тэрилтэ үлэтигэр-хамнаһыгар туох уларыйыы, нэһилиэнньэҕэ оҥорор өҥөлөрүгэр ханнык саҥа сүүрээннэр киирбиттэрин интэриэһиргиир буолуохтааххыт.

— Дария Васильевна, ыам ыйын 15 күнэ — Аан дойдуга Дьиэ кэргэн күнүнэн бэлиэтэнэр. Бу бырааһынньык быйыл биһиэхэ хайдах бэлиэтэннэ?

— Россияҕа ыам ыйын 15 күнүгэр олохторугар уустуктары көрсүбүт оҕолору өйүүр фонда “Семья- мой главный жизненный проект» акция саҕаланна. Сүрүн сыалынан, дьиэ кэргэн төрүт үгэстэрин, сыаннастарын үйэтитии. Бүтүн Россиятааҕы акция үс бырааһынньыгы холбуоҕа.

Ол курдук, Аан дойдутааҕы дьиэ кэргэн күнүн, Оҕо көмүскэлин күнүн уонна от ыйын 8 күнүгэр бэлиэтэнэр Дьиэ кэргэн, таптал, эрэл бырааһынньыгын ситимниэҕэ.

Онон ыам ыйынааҕы декадаҕа республика бары улуустарын саахсатын отделлара араас тэрээһиннэри ыытыахтара. Ол курдук, өр сыл бииргэ олорбут үйэлээх таптал кэрэһиттэрин, күн сирин көрбүт кырачааннары чиэстээһин о.д.а. тапталга, дьиэ кэргэҥҥэ анаммыт түһүлгэлэр тэриллиэхтэрэ. Холобур, Сунтаарга, улууска быйылгы сылга төрөөбүт сүүһүс оҕону чиэстээтилэр. Мэҥэ Хаҥаласка «Тыа сирин бастыҥ ыала-2023» куонкурус үрдүк таһымнаахтык ааста.

— Республикабытыгар өр сылга бииргэ олорбут ытык ыал ахсаана төһө эбиллэрий уонна кинилэри эҕэрдэлээһин хайдах ааһарый?

— Былырыын Саха сирэ өр сыл бииргэ олорбут ыаллар ахсааннарынан рекорду көрдөрбүтэ. 2022 сылга 415 ыал Саха Республикатын Ил Дархана А.С.Николаев эҕэрдэтин уонна “Семейная доблесть“ ытык бэлиэлэри туппуттара. Кэнники 3 сылга маннык ытык ыал ахсаана икки төгүл улаатта.

Уһун үйэлээх таптал хаһаайыттара Дьокуускайга, Намҥа, Мэҥэ Хаҥаласка, Бүлүүгэ уонна Өлүөхүмэҕэ олороллор. Ааспыт сылга 50 сыл бииргэ олорбут — 351 ыал, 55 сыл изумруд сыбаайбаларын бэлиэтээбит  — 27 ыал, 60 сыл олорон, бриллиант сыбаайбаҕа тиийбит — 32 дьиэ кэргэн, 65 сыл бииргэ олорбут тимир сыбаайба хаһаайыттара — 5 ыал баара.
2020 сыллаахха республикабытыгар 209 дьиэ кэргэн, 2021- 340 ыал, 2022 — 415 ыал уһуннук, дьоллоохтук бииргэ олоруу үбүлүөйдээх түгэнин бэлиэтээбиттэрэ. Быйылгы сылга бу ыам ыйынааҕы көрдөрүүнэн, 133 дьиэ кэргэн ытык ыал аатын ылла.

Юбилярдар оҕолорун, сиэннэрин, аймахтарын баҕаларынан саахса дыбарыаһыгар үөрүүлээх быһыыга чиэстээһин, юбилярдар ааттарын Бочуот кинигэтигэр киллэрии, сибидиэтэлистибэни туттарыы сиэрэ-туома ыытыллар.
Сорох улуустарга, холобур, Намҥа, Горнайга 50 сыл бииргэ олорбут ыалга улуус дьаһалтатын баһылыга 50 000 солкуобай суммалаах сертификаты туттараллар.

— Ааҕааччыларга “Саха сирин кыһыл көмүс ыаллара» кинигэ туһунан билиһиннэриэххэ?

— Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын иһинэн Гражданнар туруктарын аахтатын суруйар управление 2008 сыллаахтан Саха сирин ытык ыалларын туһунан “Саха сирин кыһыл көмүс ыаллара» кинигэни таһаарар. Бу кинигэҕэ ыччаттарын үөрэхтээх, үлэһит дьон оҥорон таһаарбыт, дойдуларыгар туһалаах дьон гына ииппит, иллээх-эйэлээх, чөл олоҕу тутуһар үтүө холобур буолар, үйэ аҥара бииргэ олорбут дьиэ кэргэттэр киирэллэр. Икки сылга биирдэ тахсар кинигэ.

2022 сыллаахха бу кинигэ сэттис төгүлүн тахсыбыта. Сахабыт сирин 700 ыала номнуо бу кинигэ геройдарынан буолаллар.

Ыам ыйын 5 күнүгэр 28 улуустан уонна Дьокуускайтан уопсайа 102 ыал ахсыс кинигэҕэ киирэрин туһунан тэрийэн таһаарар хамыыһыйа мунньаҕа буолан ааспыта.

— Кэнники сылларга оҕолоох ыаллары өйүүр араас төлөбүрдэр элбээтилэр. Онуоха эдэр ыал ахсаана төһө эбиллэрий?

— 2021 сылга эдэр дьон ыал буолуута 25% , оттон быйылгы сылга 20% үрдээтэ. Ыал буолуу улахан көрдөрүүтэ Дьокуускайга (3195), Нерюнгрига ( 707), Мирнэйгэ (541), Алдаҥҥа (356), Ленскэйгэ (301) бэлиэтэнэр. Оттон ааспыт сылы кытта тэҥнээтэххэ арахсыы 5% үрдээбит.

— Мобилизация кэмигэр саахса үлэһиттэрэ анал хомуйар пууҥҥа эдэр ыал сокуонунан эр-ойох буолбуттарын туоһулуур докумуону туттаралларын туһунан хаста да иһиттим. Холобур, контрагынан суһал байыаннай дьайыыга барааччы регистрацияланыан баҕардаҕына, туохтан саҕалыырый?

— 2022 сыллаахха балаҕан ыйын 21 күнүттэн, мобилизация саҕаланыаҕыттан, сайабылыанньа киирбит күнүгэр Кангаласска, саахса үлэһитэ анал хомуйар пууҥҥа эдэр дьон сокуонунан эр-ойох буолбуттарын туоһулуур регистрация кумааҕытын туттарар этэ.

Оттон билигин ханна олороллорунан ыал буолар эдэр дьон командировкаҕа баралларын туһунан докумуону, паспордарын илдьэ тиийэллэрэ ирдэнэр. Госпошлина сыаната 350 солкуобай.

2022 сылга маннык суһал регистрацияны 471 ыал ааспыта уонна 181 оҕотун билиниитин туһунан (акт об установлении отцовства) докумуон аахтата толоруллубута.

— Госуслуга нөҥүө Суперсервис диэн өҥө оҥоһулларын туһунан истибитим. Бу туһунан ааҕааччыларга кэпсии түһүөххэ?

— 2022 сылтан Госуслуга порталыгар “Рождение ребенка” диэн оҕо төрөөһүнүн туһунан өҥө оҥоһуллар буолбута. Күн бүгүн бу өҥөнөн 850 дьиэ кэргэн туһанна. Төрөппүт саахсаҕа тиийэрэ ирдэммэт. Оҕо төрөөбүтүн туһунан сибидиэтилистибэни, СНИЛС-ы, медполиһы, ИНН, Ийэ хапытаалын, оҕо төлөбүрүн оҥотторон ыларга олус табыгастаах сервис оҥоһуллубута.

Маннык сервиһинэн туһанарга, ийэ роддомтан тахса илигинэ оҕо төрөөбүтүн туһунан электроннай медицинскэй сибидиэтилистибэни ылыыга сөбүлэҥин ыытыахтаах. Онтон Тус кабинетыгар электроннай медицинскэй сибидиэтэлистибэни ылыыга оҕо төрөөбүтүн туһунан сайабылыанньаны толорон ыытар. Туһааннаах докумуоннары ыытан баран, Тус кабинетыгар оҕо төрөөбүтүн туһунан докумуон электроннай варианын күүтэр. Оттон кумааҕы докумуону эрдэттэн бэйэлэригэр табыгастаах бириэмэни талан суруйтаран баран, саахса дьиэтиттэн тиийэн ылаллар.

— Дария Васильевна, кэпсээниҥ иһин махтал!

Кэпсэттэ Екатерина Бястинова


Участвуй в акции ГАУ «Сахапечать»! Бесплатная доставка до дверей!

Читайте нас в:

Дьол уйата дьиэ кэргэнтэн саҕаланар

Ыам ыйын 15 күнүгэр Аан дойдутааҕы Дьиэ кэргэн күнэ бэлиэтэммитэ. Онон бүгүҥҥү ыалдьыппыт, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын иһинэн Гражданнар туруктарын аактатын суруйар управление салайааччытын солбуйааччы Дария Слепцова.

Ааҕааччыларбыт сыл саҥатыттан бу тэрилтэ үлэтигэр-хамнаһыгар туох уларыйыы, нэһилиэнньэҕэ оҥорор өҥөлөрүгэр ханнык саҥа сүүрээннэр киирбиттэрин интэриэһиргиир буолуохтааххыт.

— Дария Васильевна, ыам ыйын 15 күнэ — Аан дойдуга Дьиэ кэргэн күнүнэн бэлиэтэнэр. Бу бырааһынньык быйыл биһиэхэ хайдах бэлиэтэннэ?

— Россияҕа ыам ыйын 15 күнүгэр олохторугар уустуктары көрсүбүт оҕолору өйүүр фонда “Семья- мой главный жизненный проект» акция саҕаланна. Сүрүн сыалынан, дьиэ кэргэн төрүт үгэстэрин, сыаннастарын үйэтитии. Бүтүн Россиятааҕы акция үс бырааһынньыгы холбуоҕа.

Ол курдук, Аан дойдутааҕы дьиэ кэргэн күнүн, Оҕо көмүскэлин күнүн уонна от ыйын 8 күнүгэр бэлиэтэнэр Дьиэ кэргэн, таптал, эрэл бырааһынньыгын ситимниэҕэ.

Онон ыам ыйынааҕы декадаҕа республика бары улуустарын саахсатын отделлара араас тэрээһиннэри ыытыахтара. Ол курдук, өр сыл бииргэ олорбут үйэлээх таптал кэрэһиттэрин, күн сирин көрбүт кырачааннары чиэстээһин о.д.а. тапталга, дьиэ кэргэҥҥэ анаммыт түһүлгэлэр тэриллиэхтэрэ. Холобур, Сунтаарга, улууска быйылгы сылга төрөөбүт сүүһүс оҕону чиэстээтилэр. Мэҥэ Хаҥаласка «Тыа сирин бастыҥ ыала-2023» куонкурус үрдүк таһымнаахтык ааста.

— Республикабытыгар өр сылга бииргэ олорбут ытык ыал ахсаана төһө эбиллэрий уонна кинилэри эҕэрдэлээһин хайдах ааһарый?

— Былырыын Саха сирэ өр сыл бииргэ олорбут ыаллар ахсааннарынан рекорду көрдөрбүтэ. 2022 сылга 415 ыал Саха Республикатын Ил Дархана А.С.Николаев эҕэрдэтин уонна “Семейная доблесть“ ытык бэлиэлэри туппуттара. Кэнники 3 сылга маннык ытык ыал ахсаана икки төгүл улаатта.

Уһун үйэлээх таптал хаһаайыттара Дьокуускайга, Намҥа, Мэҥэ Хаҥаласка, Бүлүүгэ уонна Өлүөхүмэҕэ олороллор. Ааспыт сылга 50 сыл бииргэ олорбут — 351 ыал, 55 сыл изумруд сыбаайбаларын бэлиэтээбит  — 27 ыал, 60 сыл олорон, бриллиант сыбаайбаҕа тиийбит — 32 дьиэ кэргэн, 65 сыл бииргэ олорбут тимир сыбаайба хаһаайыттара — 5 ыал баара.
2020 сыллаахха республикабытыгар 209 дьиэ кэргэн, 2021- 340 ыал, 2022 — 415 ыал уһуннук, дьоллоохтук бииргэ олоруу үбүлүөйдээх түгэнин бэлиэтээбиттэрэ. Быйылгы сылга бу ыам ыйынааҕы көрдөрүүнэн, 133 дьиэ кэргэн ытык ыал аатын ылла.

Юбилярдар оҕолорун, сиэннэрин, аймахтарын баҕаларынан саахса дыбарыаһыгар үөрүүлээх быһыыга чиэстээһин, юбилярдар ааттарын Бочуот кинигэтигэр киллэрии, сибидиэтэлистибэни туттарыы сиэрэ-туома ыытыллар.
Сорох улуустарга, холобур, Намҥа, Горнайга 50 сыл бииргэ олорбут ыалга улуус дьаһалтатын баһылыга 50 000 солкуобай суммалаах сертификаты туттараллар.

— Ааҕааччыларга “Саха сирин кыһыл көмүс ыаллара» кинигэ туһунан билиһиннэриэххэ?

— Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын иһинэн Гражданнар туруктарын аахтатын суруйар управление 2008 сыллаахтан Саха сирин ытык ыалларын туһунан “Саха сирин кыһыл көмүс ыаллара» кинигэни таһаарар. Бу кинигэҕэ ыччаттарын үөрэхтээх, үлэһит дьон оҥорон таһаарбыт, дойдуларыгар туһалаах дьон гына ииппит, иллээх-эйэлээх, чөл олоҕу тутуһар үтүө холобур буолар, үйэ аҥара бииргэ олорбут дьиэ кэргэттэр киирэллэр. Икки сылга биирдэ тахсар кинигэ.

2022 сыллаахха бу кинигэ сэттис төгүлүн тахсыбыта. Сахабыт сирин 700 ыала номнуо бу кинигэ геройдарынан буолаллар.

Ыам ыйын 5 күнүгэр 28 улуустан уонна Дьокуускайтан уопсайа 102 ыал ахсыс кинигэҕэ киирэрин туһунан тэрийэн таһаарар хамыыһыйа мунньаҕа буолан ааспыта.

— Кэнники сылларга оҕолоох ыаллары өйүүр араас төлөбүрдэр элбээтилэр. Онуоха эдэр ыал ахсаана төһө эбиллэрий?

— 2021 сылга эдэр дьон ыал буолуута 25% , оттон быйылгы сылга 20% үрдээтэ. Ыал буолуу улахан көрдөрүүтэ Дьокуускайга (3195), Нерюнгрига ( 707), Мирнэйгэ (541), Алдаҥҥа (356), Ленскэйгэ (301) бэлиэтэнэр. Оттон ааспыт сылы кытта тэҥнээтэххэ арахсыы 5% үрдээбит.

— Мобилизация кэмигэр саахса үлэһиттэрэ анал хомуйар пууҥҥа эдэр ыал сокуонунан эр-ойох буолбуттарын туоһулуур докумуону туттаралларын туһунан хаста да иһиттим. Холобур, контрагынан суһал байыаннай дьайыыга барааччы регистрацияланыан баҕардаҕына, туохтан саҕалыырый?

— 2022 сыллаахха балаҕан ыйын 21 күнүттэн, мобилизация саҕаланыаҕыттан, сайабылыанньа киирбит күнүгэр Кангаласска, саахса үлэһитэ анал хомуйар пууҥҥа эдэр дьон сокуонунан эр-ойох буолбуттарын туоһулуур регистрация кумааҕытын туттарар этэ.

Оттон билигин ханна олороллорунан ыал буолар эдэр дьон командировкаҕа баралларын туһунан докумуону, паспордарын илдьэ тиийэллэрэ ирдэнэр. Госпошлина сыаната 350 солкуобай.

2022 сылга маннык суһал регистрацияны 471 ыал ааспыта уонна 181 оҕотун билиниитин туһунан (акт об установлении отцовства) докумуон аахтата толоруллубута.

— Госуслуга нөҥүө Суперсервис диэн өҥө оҥоһулларын туһунан истибитим. Бу туһунан ааҕааччыларга кэпсии түһүөххэ?

— 2022 сылтан Госуслуга порталыгар “Рождение ребенка” диэн оҕо төрөөһүнүн туһунан өҥө оҥоһуллар буолбута. Күн бүгүн бу өҥөнөн 850 дьиэ кэргэн туһанна. Төрөппүт саахсаҕа тиийэрэ ирдэммэт. Оҕо төрөөбүтүн туһунан сибидиэтилистибэни, СНИЛС-ы, медполиһы, ИНН, Ийэ хапытаалын, оҕо төлөбүрүн оҥотторон ыларга олус табыгастаах сервис оҥоһуллубута.

Маннык сервиһинэн туһанарга, ийэ роддомтан тахса илигинэ оҕо төрөөбүтүн туһунан электроннай медицинскэй сибидиэтилистибэни ылыыга сөбүлэҥин ыытыахтаах. Онтон Тус кабинетыгар электроннай медицинскэй сибидиэтэлистибэни ылыыга оҕо төрөөбүтүн туһунан сайабылыанньаны толорон ыытар. Туһааннаах докумуоннары ыытан баран, Тус кабинетыгар оҕо төрөөбүтүн туһунан докумуон электроннай варианын күүтэр. Оттон кумааҕы докумуону эрдэттэн бэйэлэригэр табыгастаах бириэмэни талан суруйтаран баран, саахса дьиэтиттэн тиийэн ылаллар.

— Дария Васильевна, кэпсээниҥ иһин махтал!

Кэпсэттэ Екатерина Бястинова


Участвуй в акции ГАУ «Сахапечать»! Бесплатная доставка до дверей!


Читайте дальше

Юмор ЧП Спорт СВО Отдых Обо всём Мир Культ