САХА СИРЭ. Муус устар 28 күнэ — ULUS.MEDIA. Дьокуускайга 2017 сыллаахтан  куорат аҕаларын бииргэ түмэр санааттан «Аҕа сүбэтэ»  үлэтин саҕалаан, 2019 сыллаахха  суругунан бигэргэтиллэн  тэриллибитэ. Билигин бу общественнай түмсүү президиумугар 25 араас саастаах, идэлээх, дьарыктаах аҕа киирэ сылдьар. Оттон сүбэ уопсай састаабыгар 500-тэн тахса аҕа түмсэн, араас тэрээһиннэргэ кыттар, дьиэ кэргэҥҥэ аҕа оруолун үрдэтэр сыаллаах-соруктаах үлэлии сылдьаллар.

 

Ордук билигин, сааскы кэмҥэ аҕа түмсүүтэ мустара элбиир эбит. Ол курдук, номнуо үгэскэ кубулуйбут биир улахан тэрээһининэн, Дьокуускай куорат аҕаларын күрэҕэ, куйуур, аҥардас аҕалар күрэхтэрин тэрийии, субуотунньуктарга кыттыы о.д.а. сыл аайы ыытыллар хамсааһыннарга эр дьон интэриэһин тардан, уол оҕону үлэҕэ-хамнаска сыһыаран, өбүгэлэрбититтэн кэлбит сүрүн дьарыкпытын сайыннарыы, обществоҕа аҕа суолтатын күүһүрдүү үлэтэ былааннаахтык барар.

Куорат аҕаларын сүбэтин үлэтин туһунан толорооччу директор Яков Тимофеевич Оконешников бу курдук кэпсээннээх редакцияҕа  киирэ сырытта:

—   Биһиги Дьокуускай куорат уонна куорат таһынааҕы нэһилиэктэр аҕаларын түмэр сүрүн сыаллаах үлэлии сылдьабыт. 2019 сыллаахха сүбэбит бастакы бэрэссэдээтэлинэн Дмитрий Дмитриевич Садовников үлэлээбитэ. Кини кэнниттэн билигин “Водоканал”  генеральнай директорынан үлэлии олорор Анатолий  Андреевич Кырдьагасов, онтон 2020 сылтан Тулагы-Киллэм нэһилиэгин дьаһалтатын баһылыга  Егор  Гаврильевич Попов салайа сылдьар.

Мин 2017 сылтан толорооччу директорынан талылламмын, бэйэм сүрүн үлэм таһынан, бу общественнай үлэнэн дьарыктанабын.  Уһуйааннарга, оскуолаларга тэриллибит аҕалар түмсүүлэрин сүрүннүүбүт. Аҕа оруолун үрдэтиигэ, дьиэ кэргэн сыаннастарын  өйдөтүүгэ, чөл, чэгиэн олоҕу пропагандалааһыҥҥа, ыччаты  спорка уһуйууга, омук быһыытынан күн бүгүҥҥэ диэри илдьэ кэлбит үтүө үгэстэрбитигэр олоҕуран, кэлэр кэнчээри ыччаты сиэри-туому тутуһууга, булка-алка, айылҕаҕа сылдьыы интэриэһин күүһүрдэбит.

—   Анал байыаннай дьайыыга туох үлэни, көмөнү оҥороҕут?

—   Аҕа сүбэтин чилиэннэрэ  анал байыаннай дьайыыга сылдьар  уолаттарбыт дьиэ  кэргэттэригэр уу харчынан бырахсаммыт, биир кэмнээх көмөнү  оҥорбуппут. Итини таһынан анал дьайыыга  барбыт аҕалар дьиэ кэргэттэригэр көмө быһыытынан, күһүн Тулагыга муус ылан, хас да ыалга тиэйэн , илдьэн  биэрбиппит. Аһымал акция кэнсиэр тэрээһинигэр кыттаммыт, онтон киирбит  үп  уолаттарбытыгар көмө быһыытынан барбыта.

Муус устар 8 күнүгэр саҥа саҕалааччыларга Тулагыга “Бастакы оноҕос” диэн  төрүт  ох саанан ытыыга  республикатааҕы аһаҕас турнир  ыыттыбыт. Манна уопсайа 73 киһи кыттыыны ылбыта. Бу күрэхтэн киирбит усунуос харчытын   Тулагы- Киллэм нэһилиэгиттэн анал байыаннай дьайыыга сылдьар уолаттар дьиэ кэргэттэригэр  туттарбыппыт.

—   Үгэс буолбут тэрээһиннэргит ханныктарый?

—   Сыл аайы « Аҕа күрэҕин”  тэрийэн ыытабыт. 2022 сыллаахтан «Аҕа күрэҕэ» Дьокуускай куорат дьаһалтатын баһылыга Е.Н.Григорьев өйөбүлүнэн, куорат бюджетыгар киирэн, ыытыллар таһыма биллэ үрдээбитин бэлиэтиир наадалаах.

Манна хамаандалар республика таһымыгар ыытыллар  аҕа күрэҕин балаһыанньатыгар олоҕуран, 8 түһүмэҕинэн  кытталлар. Уолаттар саастара 14-тэн  –18 –гар диэри буолуохтаах.  Дьиэ кэргэн бэйэтин билиһиннэрэр визиткатыттан ураты түһүмэхтэр бары, киһиттэн эт-хаан, физическэй таһымнаах, бэлэмнээх буолууну ирдиир. Тыа сирин дьоно үлэҕэ-хамнаска анньыыларын, сүгэлэрин, эрбиилэрин тута сылдьар буоллахтарына, куорат сиргэ уол оҕону ити дьарыктарга сыһыарар кэккэ уустуктардаах.

—   Ол да буоллар, быйылгы күрэхпит түмүгүнэн, инники күөҥҥэ тахсыбыт Александр Ильич Винокуров уолунаан Арсенийдыын уонна Андрей Александрович Сивцев уолунаан Артурдуун республикатааҕы 23-с төгүлүн ыытыллыбыт «Аҕа күрэҕэр», быйыл Таатта Туора-Күөлүгэр тиийэн Дьокуускай куорат аатыттан күрэхтэһэн, куһаҕана суохтук кыттан кэлбиттэрэ. Чуолаан булчут хайыһарынан уолунаан аҕа сүүрүүтүгэр уонна остуолбаҕа ыттыыга бастаан, мас суорааһыҥҥа үһүс миэстэ буолбуттара. Дьэ маннык күрэхтэр дьиэ кэргэни түмэр, оҕо уонна төрөппүт сыһыаннарыгар ураты умнуллубат түгэннэри бэлэхтиир, уопут атастаһар, дьону-сэргэни билиһиннэрэр, үтүө үгэһи сөргүтэр аналлаахтар.

—   Саас аайы  аҕалар уолаттарын илдьэ куйуур күрэҕэр тахсааччыбыт. Быйыл кэккэ биричиинэнэн күрэхпит ыытыллыбата. Үс хатыҥ кэтэҕэр олорор биир эмиэ сүбэбит киэн туттар аҕа саастаах  чилиэнэ- Кымыс Байбалы кытта ыкса сибээстээхтик үлэлиибит. Күрэхтэһэ барар уолаттар тиийэн, биэ кымыһын иһэн, киэҥ сиргэ дьарыктанарга усулуобуйалаахтар. Итиннэ кустуур күөллээхпит. Онон саас, күһүн  аҕалар оҕолорбутун илдьэ булка-алка сылдьабыт.

—   «Мой папа- самый лучший»  диэн оҕолорун бэйэлэрэ иитэр аҕалар күрэхтэригэр бириис олохтоон сыл аайы кыттааччыбыт. Быйыл бу күрэҕи Хатас дьаһалтата бэйэтэ толору ылынан тэрийэн ыытта.

—   Ханнык общественнай түмсүүлэри кытта сибээстэһэн үлэлиигитий?

—   — Республикаҕа сүрдээх элбэх общественнай түмсүүлэр, кулууптар бааллар. Олортон биһиги  бэтэрээннэр сэбиэттэрин, дьахталлар лигаларын, Дьокуускай куорат ыччат дьыалаларыгар управлениетын о.д.а.  түмсүүлэри кытта бииргэ араас тэрээһиннэри ыытарга, сүбэнэн үлэлиибит. Уонна биллэн туран республика аҕаларын бүттүүннэрин иилээн-саҕалаан, көҕүлээн, тахсыылаахтык үлэли тэрийэр «Лига отцов» үлэлэһэбит. Салайааччыта  Айхал Иванович  Габышев аҕа суолтатын республикаҕа эрэ буолбакка, дойду таһымыгар таһааран үлэлэһэ сылдьарын бары билэбит, истэбит.

—   Ханнык баҕарар кэлэктиипкэ сүбэ—ама буолар ытыктанар дьон баар буолаллар. Эһиги үлэҕитигэр—хамнаскытыгар сүрүн сүбэһиккит кимий?

—   Дьокуускай куорат аҕаларын сүбэтин биир ытыктанар, убаастанар киһибитинэн, Саха гимназия ОБЖ предметин учуутала, бу  оскуола аҕаларын сүбэтин бэрэссэдээтэлэ, уһун сүүрүүгэ спорт маастара, «Аҕа күрэҕин» төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ, подполковник Егор Егорович Жерготов буолар. Биһиги сүбэбитигэр 20 оҕолоох ( ол иһигэр 16 уол, 4 кыыс), республикаҕа аҥардас бэйэтин кыаҕынан, баҕатынан 6 сквери туппут Петр Герасимович Тарабукин баар. Онон оҕо иитиитигэр, ордук уол оҕону эр киһи быһыытынан үлэни, спорду кытта дьүөрэлээн, обществоҕа туһалаах, сатабыллаах дьону иитэн таһаарар улахан уопуттаах дьоннордоохпутунан киэн туттабыт.

—   Инники былааннарбытыгар, быйыл халаан уутугар  бэлэмнэнии күүһүрүөхтээх. Тулагы-Киллэм, Табаҕа, Хатас нэһилиэктэригэр анал хамыыһыйа тэрийэммит, халаан уутун кэтээһиҥҥэ, дьону, сүөһүнү, сылгыны көһөрүүгэ ылсыахтаахпыт.

Уһуйаантан, оскуолаттан саҕалаан маннык сүбэлэр, түмсүүлэр тэриллэллэрэ буоллар, оҕолорбут, уолаттарбыт, эр хоһууннарбыт олоххо чахчы бэлэмнээх, туһалаах  дьон буолан тахсалларыгар саарбахтаабаппыт.

—   -Яков Тимофеевич, дьоллоох олох туругурдун, өрүү кыайыы кынаттаах сырыт!

 

Кэпсэттэ Екатерина Бястинова

Хаартыскаларга: Дьокуускай куорат аҕаларын сүбэтин тэрээһиннэрин түгэннэриттэн