САХА СИРЭ. КУЛУН ТУТАР 28 КҮНЭ — ULUS.MEDIA. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин “Дьиэ кэргэн пиэримэтин сайыннарыы” гранын ылар иһин сыл аайы элбэх бааһынай хаһаайыстыба киирсэр. Ити гынан баран, хомойуох иһин, бүддьүөттэн көрүллэр үп кыччаан иһэр буолан, тиксээччи ахсаана аҕыйыыр. Ол курдук, быйыл 126,5 мөл. солкуобай (ол иһигэр федеральнайтан – 95,3 мөл. солк.) көрүллүбүтүгэр хамыыһыйа 62 хандьыдааттан 10 киһини кыайыылааҕынан талла.
Тэҥнэбилгэ суруйдахха, былырыын бу хайысхаҕа бүддьүөттэн 144,2 мөл. солк. кээмэйдээх үбүлээһин көрүллүбүтэ, итинтэн 119,5 мөлүйүөнэ федеральнай хааһына үбэ этэ. Куонкуруска 41 сайаапка киирбититтэн хамыыһыйа көрүүтүгэр 37 бырайыак ааспыта, сүүмэрдээһин түмүгэр 13 кыттааччы кыайыылааҕынан ааттаммыта. Оттон 2012 сылтан барыта 261 бааһынай хаһаайыстыба дьиэ кэргэн пиэримэтин сайыннаралларыгар 1,4 млрд солкуобайы, ол эбэтэр хас биирдии кыайыылаах ортотунан 5,4 мөл. солкуобайдаах көмөнү ылан туһанна.
Үчүгэйэ диэн, быйылгыттан грант усулуобуйата арыый судургутуллубут: өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбата бу дьыл тохсунньу 26 күнүнээҕи уурааҕынан эрдэтээҥи уурааҕар уларытыы киллэрэн, “Дьиэ кэргэн пиэримэтин сайыннарыы” куонкурус кыайыылааҕа 10 мөл. солкуобай кээмэйдээх граныгар 1 (урут 3 этэ) үлэ миэстэтин тэрийиэн сөп буолла. Ону тэҥэ куонкурус докумуоннарын тутуу критерийдэригэр уларытыылары киллэрбиттэрин туһунан тыа хаһаайыстыбатын миниистирэ Александр Атласов эрдэ иһитиннэрэн турар: “эбии 10 баал өрөспүүбүлүкэ Аартыка эҥээринээҕи улуустарыгар хаһаайыстыба тэринэн үлэлии сылдьар дьоҥҥо бэриллэр” уонна “граннаах киһи үбүн сорҕотунан нэһилиэк бас билиитигэр баар тыа хаһаайыстыбатын сирин атыылаһыан сөп” диэн.
Министиэристибэ аатыттан бааһынай хаһаайыстыбалары уонна кэпэрэтииптэри кытта быһаччы үлэлэһэр салайааччы, сүүмэрдиир хамыыһыйа чилиэнэ Айаал Тимофеев этэринэн, бу сырыыга даҕаны хотугу улуустартан кыттааччы аҕыйах, Аартыкаттан төрүкү даҕаны суохтар эбит. Өймөкөөнтөн уонна Үөһээ Дьааҥыттан 2-лии, Кэбээйиттэн уонна Томпоттон 1-дии бааһынай хаһаайыстыба кыттыбытыттан Томпо Кириэс Халдьаайытыттан урбаанньыт-пиэримэр Николай Тополин соҕотоҕун ылла. Айаал Иванович: “Элбэх хаһаайыстыба сирэ-уота, тиэхиньикэтэ, элэктэриичэстибэни туһаныыга докумуона суоҕуттан иҥнэр”, – диир.
Кыайыылаахтар ортолоругар уһуннук үлэлээн бэйэлэрин көрдөрбүт, өрөспүүбүлүкэҕэ холобурга сылдьар хаһаайыстыбалар салайааччылара бааллар: Уус Алдан Тандатыттан Арассыыйа Үлэтин дьоруойа Михаил Готовцев, Бүлүү Кыргыдайыттан Анастасия Кырбасова, Нам Түбэтиттэн Радик Лукин. Михаил Николаевич хотонун сылааһынан, сырдыгынан, эниэргийэнэн хааччыйарга убаҕас гаас оттукка үлэлиир тэрили туруорар бырайыактаах. Кыттааччылар барыларын даҕаны бырайыактара баһырхайдар. Ол эрээри, көмө үп кэмнээх-кээмэйдээх. Муҥутаан 15 мөл. солкуобайы биэрэллэр, кырата 4,5 мөл. солкуобай буолар. Грант кээмэйэ хаһаайыстыба үлэтин хайысхатыттан уонна бизнес-бырайыагыттан эмиэ тутулуктаах.
Хаҥалас Үөдэйигэр хаһыс даҕаны сылын хортуоппуйу уонна оҕуруот аһын үүннэриинэн дьарыктанар Сергей Латышев куонкуруска быйыл иккис төгүлүн киирсэн, 5 мөл. солкуобайтан тахса суумалаах граны ылар буолбут. Дьиҥэр, кини бырайыага 14 мөл. солкуобайдаах эбит. Хаҥалас улууһуттан быйыл 12 бааһынай киирсибититтэн 3 хаһаайыстыба кыайыылааҕынан ааттанна. Этэргэ дылы, элбэхтэн элбэх иҥнэн хаалбыт. Сир үлэтигэр идэтийбит Латышевы сэргэ ынах сүөһүлээх Дмитрий Матвеев (Хоточчу) уонна сылгылаах Евгений Никифоров (Нөмүгү) бааллар.
Быйылгы куонкуруска барыта 20 улуустан кытыннылар. Ол иһигэр сонун соҕус сирдэртэн – Нерюнгри куорат урбаанньыт пиэримэрэ Нубар Заман Кызы Гадирова уонна Ленскэй Орто Наахаратыттан Алексей Гуляев грант үбүгэр тигистилэр. Мантан саас аны саҕалааччы пиэримэрдэр тиниктэһиэхтэрэ. Ол күөн күрэһэ муус устар саҥатыгар эбэтэр ортотугар ыытыллара күүтүллэр.
Василий Никифоров, ТХМ пресс-сулууспатын хаартыската
Читайте нас в:
