САХА СИРЭ. ДЬОКУУСКАЙ. КУЛУН ТУТАР 1 КҮНЭ — ULUS.MEDIA. Бүгүҥҥүттэн, кулун тутар 1 күнүттэн, “Сүөһүнү иитии ойоҕос бородуукталарын уонна РФ чопчу сокуоннай аакталарыгар уларытыылары киллэрии тустарынан” федеральнай сокуон күүһүгэр киирэр. Онон сиэттэрэн, Россельхознадзор Амур уобалаһыгар уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр управлениетын салайааччыта Яна Любченкова кыттыылаах ВКС нөҥүө мунньах буолла.

Кэпсэтиини тыа хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччы Николай Афанасьев салайан ыытта. Улуустартан баһылыктар солбуйааччылара уонна тыа хаһаайыстыбатын управлениеларын (департаменнарын) салайааччылара кыттан, мунаарар түгэннэрин ыйыталастылар, чуолкайдастылар уонна бэйэлэрин көрүүлэрин этиннилэр.

Саҥа федеральнай сокуон сүөһүнү иитии ойоҕос бородуукталара тыа хаһаайыстыбатын үлэтигэр, ол иһигэр тыа хаһаайыстыбатыгар туһаныллар сири өҥсүтүүгэ көдьүүстээхтик туттуллалларын улаатыннарар-кэҥэтэр сыаллаах. Сокуоҥҥа ыйылларынан, сүөһүнү иитии ойоҕос бородуукталарыгар ноһуом, көтөр хойуута, ходуул, сүөһү иигэ уонна хаһаайыстыбаҕа туттуллубут уу биир сиргэ мунньуллан, кирдээх убаҕаска кубулуйбута  киирэллэр. Сокуон сүөһүнү иитии салаатыгар ойоҕос бородуукталары туттууну сүрүннүүрүн таһынан билигин үлэлиир сокуоннарга бэйэ-бэйэлэригэр сөп түбэспэт, утарсар түгэннэр баалларын туоратар тосхоллоох, сокуон ситэтэ суоҕуттан сүөһү иитэр тэрилтэлэри ыстарааптыыллара: сүөһү-көтөр хойуута оҥорон таһаарыы III-V кылаас кутталлаах тобоҕор эбэтэр уоҕурдуу оҥоһуллар бородууксуйатыгар сыһыаннааҕа чопчу ыйыллыбат этэ.

Саҥа сокуон дьайыытыгар тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын быһаччы оҥорон таһаарар тэрилтэлэр (производственнай, потребительскай кэпэрэтииптэр, ХЭУо-лар), урбаанньыттар, юридическай сирэйи тэриммэтэх бааһынай (пиэримэр) хаһаайыстыбалар хабыллаллар. Яна Владимировна иһитиннэрбитинэн, бу күҥҥэ биһиги өрөспүүбүлүкэбититтэн 5 эрэ хаһаайыстыбаттан биллэрии (иһитиннэрии) киирбит. Биллэрин курдук, тыа хаһаайыстыбатын кыылын-сүөлүн иитэриттэн тахсар бэссэстибэлэри ойоҕос бородууктаҕа эбэтэр тобоххо киллэрэрин хаһаайыстыба бэйэтэ быһаарар. Ол туһунан бу дьыл ыам ыйын 1 күнүгэр диэри биллэриэхтээх. Биллэрбэтэҕинэ, ноһуома тута тобоҕунан ааҕыллан, айылҕа харыстабылын үлэһиттэрин көрүүтүгэр-кэтэбилигэр киирэр.

Дьиҥэр, олус чуолкай сыыппара буолбатар даҕаны, Саха сиригэр ынах сүөһү иитэр 1682 бааһынай (пиэримэр) хаһаайыстыба уонна кэлин регистрацияламмыт 558 урбаанньыт, 100-чэ производственнай кэпэрэтиип, ХЭУо уонна 200-чэ потребительскай кэпэрэтиип бааллар. Үүтүнэн туттарар барыстаах буолбутунан, бааһынай кэккэтэ ый-сыл ахсын хаҥаан иһэр. Онон, саҥа сокуоннуун доҕордостоххо эрэ сатанара чуолкай. Сүгэ түһүөр диэри дүлүҥ сынньанар. Россельхознадзор хотуна 2023 сылга ыстарааптыыр сааҥсыйалары туттубаттарын туһунан өссө төгүл тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин уонна Россельхознадзор өрөспүүбүлүкэтээҕи салаа тэрилтэтин тустаах исписэлиистэрэ сүбэ-соргу сиэринэн мантан инньэ улуустарга ыйыылары-кэрдиилэри тириэрдиэхтэрэ итиэннэ нэһилиэктэри, хаһаайыстыбалары кытта быһаччы үлэлэһиэхтэрэ.

Василий Никифоров. СИА хаартыската