САХА СИРЭ. Олунньу 28 күнэ — ULUS-MEDIA. Олунньу ыйга “Дархан Уус” тимир уустарын өрөспүүбүлүкэтээҕи быыстапката уустары араас улуустартан 12-с төгүлүн түмтэ. Тимири ыллатар маастардар ортолоругар Абый улууһуттан Алексей Климовскай кытынна.

“Бастыҥ ас быһаҕа”, “Уус-уран оҥоһуулаах быһах”, “Бастыҥ булт быһаҕа” күрэхтэр ыытылыннылар. “Бастыҥ булт быһаҕа” күрэххэ 50 кыттааччы баарыттан Алексей быһаҕа III миэстэҕэ тигистэ. Бүгүн кинини кытта кэпсэтэбит.

— Үтүө күнүнэн, Алексей, өрөспүүбүлүкэтээҕи улахан күрэххэ кытта сылдьаргын көрөн үөрдүбүт. Биһиги ааҕааччыларбытын кытта бэйэҕин билиһиннэр.

— Мин Иван Христофорович, Федора Афанасьевна Климовскайдар улахан уолларабын. Муҥурдаах орто оскуолатын бүтэрэн, СГУ үөрэнэ киирбитим. БГФ отделениятын 2003 с. бүтэрбитим. Үөрэхпин бүтэрэн баран Институт биологии үлэлээбитим уонна аспирантураҕа киирбитим. Онтон Госрыбцентрга гидробиологунан көспүтүм. Сайын аайы дойдубар тиийэн экспедицияҕа үлэлиирим. Палеонтология эмиэ интэриэһиргэтэрэ.

— Быһах охсуутугар эмискэ хайдах кэлэн хааллыҥ?

— Бастаан Хатаска тэлгэһэбэр кыра кыһа туттан өрөбүллэрбэр үлэлээн барбытым. Иллэҥ кэммин онно атаарар буолбутум. Оннук үлэлээммин кыралаан сыстан, анал сыһыаннаах учебниктары ааҕан, ютуб видеоларын көрөн үөрэммитим.

— Наука уонна быһах охсуута туох ситимнээхтэрий?

— Оннук дьарыктана сылдьан интэриэһиргээн былыргы быһахтары үөрэтэн барбытым, учуонай археологтартан ыйыталаһан интэриһиргээбитим. Сотору соҕус быһах оҥорон көрдөрбүппэр сэргээбиттэрэ уонна археологическай раскопкаҕа көмөлөһөөччүннэн ыҥырбыттара. Онно үөрүүнэн сөбүлэһэн сайын барсыбытым. Биир ый үлэлээн, дьиҥнээх саха быһахтарын булан, санаам көтөҕүллэн, илэ харахпынан көрөн олус дьиктиргээбитим, интэриэһиргээбитим. Ол кэнниттэн музейга баар оҥоһуктары уонна археологическай раскопка быһахтарын өссө чинчийэн үөрэппитим. Кээмэйдэрин ылан, уруһуйдаан баран үтүктэн оҥорор буолбутум.

— Билигин ханна, тугунан дьарыктанаҕын?

— Билигин наукаттан барбытым хас да сыл буолла, тимир уус буолан хамнастанан олоробун.“Dobunknives” диэн биир санаалаах былыргы үгэһи сөргүтэр уустар түмсүүлэрэ Дьокуускай куоракка кыһаламмыппыт. Сунтаартан, Үөһээ Бүлүүттэн, Чурапчыттан уонна мин Абыйтан баарбыт.

— Быһах охсуутунан саҥа саҕалааччыларга тугу сүбэлиэҥ этэй?

— Биһиги аныгы тимиринэн уһанабыт. Матырыйаалларбытын, араас прутоктары х12мф, у10а интернетынан сакаастаан ылабыт. Эдэр дьарыктаныан баҕалаах ыччаттарга учебниктары ааҕан оҥоруҥ диэн этиэм этэ, оччоҕуна элбэх сыыһа оҥорбокко түргэнник үөрэниэххит. Урукку сэбиэскэй араас учебниктар бааллар. Саҥа саҕалыырга боростуойтан үөрэниэххэ наада хаһан баҕарар. Холобура, быһах оҥорорго хатара үөрэнэргэ, таптайарга хара тимиртэн — пружинаттан, подшипниктан уонна напильниктан саҕалыахха сөп.

— Алексей, кэпсэтииҥ иһин махтанабыт! Айар үлэҕэр ситиһиилэри баҕарабыт!

Анастасия Сорокоумова, «Хотугу Кыым»