Сааскы ылааҥы күннэр тосхойон эрэллэр. Күөрэйбит күн сылааһын кытта дьон олоҕор-дьаһаҕар, майгытыгар-сигилитигэр тымныы, уһун кыһын кэнниттэн, ириэрии, ону кытта чэпчээһин наада. Сааскы халлаан чэбдигин, сылаас салгын сүргэни көтөҕүүтүн лыҥкыныыр уулуу ыраас нарын куоластаах ырыаһыт Ирина Елизароваҕа анаммыт кэпсэтииттэн саҕалыахха, ону кытта сырдыгы киэргэтэ уунуохха. Бу күннэргэ олоҕор саамай күндү киһитин кытта, уолунуун, Рудольф Елизаровтыын көрсөн кэпсэттибит.

Кулун тутар 8 күнүгэр Ирина Елизарова биһиги кэккэбититтэн туораабыта биир сылын туолуоҕа. Ол эрээри, кини куруутун аттыбытыгар баар, аата тыыннаах. Тоҕо диэтэр, кини куолаһа араадьыйаҕа иһиллэр, сырдык мөссүөнэ тэлэбиидэнньэ пуондатыттан көстөр, ылбаҕай ырыалара ылланаллар. Кэмэ кэлэн Рудольфы кытта көрүстүбүт, кэпсэттибит дии саныыбын. Олунньу 10 күнүгэр Эстрада тыйаатырыгар «Көмүс ааттар» диэн Александр Бурнашов бырайыагынан бэртээхэй ахтыы кэнсиэрэ буолан ааспыта. Кэпсэтии саҕана, дьиктиргээбиппит диэн буолар — Рудольф биһикки атырдьах ыйын 2 күнүгэр төрөөбүппүт. Бу эмиэ көрсүһүүбүт сөпкө буолбутун туоһулуур дии санаабыппыт.

— Рудольф, бастатан туран, ыҥырыыбын ылынан кэлбиккэр махтанабын! Ааҕааччыларга бэйэҕин билиһиннэрэргэр көрдөһөбүн.

— Мин 22 саастаахпын. Ылдьыын таҥаратын күнүгэр төрөөбүтүм. Ол ардахтаах күн Хаандыгаҕа уот баран хаалбыт этэ. Дьон ийэбэр уолгун Илья диэн ааттаа диэбиттэр. Ол эрээри, кини Рудольф Нуреев диэн үҥкүүһүт киһи аатын биэрбит. Арктикатааҕы агротехнологическай университет 2 кууруһун устудьуонабын. Бастакы үөрэҕим — Саха промышленнай техникума. Саха сирин улуустарын ыччатын хабар «ZEMA» түмсүү актыбыыһа буолабын. Устудьуон олоҕум олус арылхай уонна көхтөөх.

— Оҕо сааһыҥ туһунан сэгэтэн кэпсиэҥ дуу?

— Оҕо сааһым Томпо улууһун Саһыл нэһилиэгэр ааспыта. Ийэм үс сааспар диэри көрбүтэ. Тоҕус сааспар диэри эбэлээх эһэм көрбүттэрэ. Онтон убайым Николай Елизаров бэйэтин кынатын анныгар ылбыта. Билигин кини биэс оҕо аҕата. Ийэбэр куруутун кэлэ-бара сылдьарым, хаһан да арахсыбатахпыт. Саһыл орто оскуолатын 9 кылааһынан бүтэрбитим. Оскуолаҕа сылдьан олус мэник этим эрээри, бэйэм бэйэбэр сылдьарбын ордорор этим. 16 сааспар Дьокуускайга үөрэххэ туттарса кэлбитим, ийэбэр чугас буолбутум.

Эһэм Николай Гаврильевич Елизаров олохпор сүҥкэн оруоллаах, сүдү суолталаах. Аҕабын солбуйбут киһи буолар. Саамай чугас доҕорум этэ. Бииргэ оттуур, бултуур этибит. Чээлэй күөх саймаархай сайынын наһаа да үчүгэй буолааччы. Сэттэ сааспар от охсорго үөрэппитэ, ону таһынан, анал кыра кыраабыллаах этим. Күндү киһим 2016 сыллаахха ыарахан ыарыыттан суох буолбута. Бүтэһигин, чөл эрдэҕинэ, атах тэпсэн олорон кэпсэппэтэхпиттэн, көрсүбэтэхпиттэн олус кэмсинэбин, билигин кинини олус суохтуубун.

— Ырыа эйгэтигэр хаһан киирбиккиний?

— Биллэн турар, ийэм сабыдыаллаатаҕа дии. Ол эрээри, гитараҕа бэйэм 2017 сыллаахха үөрэммитим. Ийэм барахсан үөрэтэ сатыыра. Тугу эрэ тургэн баҕайытык көрдөрөрүн өйдөөбөт этим, бытааннык көрдөрүүй диэччибин. Ырыаҕа оҕо эрдэхпиттэн тардыһыылаах буоламмын, сыыйа-баайа бэйэм ырыа суруйар да буолбутум. Оҕо сылдьан тустуунан дьарыктанар этим.

ИЙЭМ – ОЛОҔУМ ААННЬАЛА

— Ийэм ханнык баҕарар хараҥа күҥҥэ суолбун тэлэр, сирдиир сырдык сулус буолар. Төрөөбүт дойдутунан Таатта улууһун Уус Таатта нэһилиэгэ буолар. Үс сааһыгар Винокуровтар диэн ыалтан иитэ ылбыттар. 1996 сыллаахтан 2010 сылга диэри эстрада эйгэтиттэн сүтэ сылдьыбыт эбит. Мин 2000 сыллаах төрүөх буоллахпына, ийэм бэйэтин кэмигэр дьон-сэргэ тапталын ылбыт ырыаһыт буоларын билбэт, сэрэйбэт да этим. Онтон 35 сааһыгар кинини таптыыр, куруук күүтэр сэргээччилэрин, истээччилэрин туһугар төннүбүтэ диэтэхпинэ сыыспатым буолуо. Сэҥээрээччилэрин олус күндүтүк саныыра, кинилэр тустарыгар тыынара, айара – тутара.

Ийэм олус уйан, чараас дууһалаах киһи этэ. Хом, санньыар санааҕа ылларааччы. Онтон хайдах быыһанар этэй? Айылҕаҕа тахсан ырыа суруйдаҕына, дуоһуйара, уоскуйара. Хоһоон эмиэ суруйааччы.

Икки түгэни өйдөөн кэллим. Хаандыгаҕа олорор эрдэхпитинэ, ийэм гастроллуу бараары, бакаалаһаары миигин кууспут, сыллаабыт, ону мин тэлэбиисэр пультунан төбөҕө охсубуппун. Баран иһэн массыыналара саахаллаабыт этэ. Оҕом таайбыт курдук эбит дии санаабыт үһү. Дьикти түгэн. Өссө биирдэ ийэм дьиэ иһигэр миигин сүтэрбиттин кэпсээбитэ, өр көрдөөбүт. Ону бааннаҕа, уота суохха, үрдүбэр бороһуогу кута-кута сууна олорор үһүбүн. Ийэбин ханна эрэ барарыгар куруук батыһыннара сылдьааччы.

Аҕам туһунан кэпсиир буоллахха…Кини эмиэ Уус Тааттаттан төрүттээх. Ийэм бүтэһик кэнсиэригэр көрсүбүтүм. Биир кыыс оҕолоох, ол аата, мин балтылаахпын.

ИККИСТЭЭН ЭРГИППЭТ СУЛУҺУМ

— Кэнники сылларга ыарытыйарын көрдөрө сатаабат этэ. Олохтон барыан эрэ иннинэ, “Amor” банкетнай саалаҕа кэнсиэрдээбитэ. Бастакы күҥҥэ атаҕа иһэн кыттыыны ылара кыаллыбатаҕа. Иккис күнүгэр, олунньу 13 күнүгэр, хайаан да барабын диэн туруулаһан истээччилэригэр ырыа киэһэтин бэлэхтээбитэ. Кулун тутар 8 күнүгэр күн-күбэй ийэбэр, олоҕум биир мааны кэрэ аҥарыгар открытка, сибэкки бэлэмнээбитим. Онтон былыта суох хааллаҥҥа этиҥ эппитинии, ыар сонуну төлөпүөнүнэн эрийэн эппиттэрэ…Олох итэҕэйбэтэҕим, кулгаахпар чуумпу чуҥкунаабыта, биирдэ олоруна түспүтүм. Бу олоххо чахчы да сырдык дьон уһун олоҕу олорбот эбит дии санаабытым. Ытаабатаҕым, аймамматаҕым. Ол эрээри, биирдэ таҥаһын хомуна сылдьан, харахтарым уута таммалаабыта, иэдэстэрбин сууйбута. Сүтүкпүн кытта соҕотох хаалбатаҕым. Доҕотторо, биир үөлээннээхтэрэ тиһэх суолугар атаарыыга кэлэн күүс-көмө, өйөбүл буолбуттара. Кинилэр билигин эмиэ билсэллэр, өйүүллэр. Кинилэр истэригэр — Николай Андросов, Николай Донской, Марианна Наумова, Сардана Осипова, Александр, Сахая Бурнашевтар, Алексей Потапов уо.д.а.

СЫАЛЫМ ДЬЭҤКЭ, КӨХСҮМ КИЭҤ

— Актыбыыс буолбатах этим. Ийэм суох буолбутун кэнниттэн, саас күүстээх санааҕа ылларбытым. Салгыы хайыырбын, олоҕум суолун устун аны соҕотох хаамарбын – барытын санаабытым. АГАТУ-га академическай уоппуска кэнниттэн, киириэхпиттэн ыла барыта уларыйбыта. Сайын Воронеж, Москва куораттарга баран сынньаммытым, сэргэхсийбитим. Үтүөҕэ, сырдыкка, ырааска тардыһар күүһүм улааппыта, олоххо көрүүм уларыйбыта.

Доҕотторум өйөбүллэринэн күн ахсын үөрүүлэрбитин, ыарахаттарбытын тэҥҥэ үллэстэ, эҥэрдэһэ, эдэр сааспытын атаара сылдьабыт.

Былырыын KitJah «Хайҕаа» ырыатыгар кавер устууга куонкурус биллэрбитэ. Куоластааһыҥҥа кыайбыкка – свитшот бэлэх уунуом, оттон иккис миэстэлээҕи кытта сыанаҕа ыллыам диэбитэ. Кыайаммын, «пахай, ыллаабаппын дуо ама» — дии санаабытым. Онтон иккиэммитин тэҥҥэ ыллаһарга ыҥырбытыгар үөрүүм муҥура суох этэ. KitJah, Jeeda, Инвент, Понсаш, Амыычча курдук ырыаһыттар айар үлэлэрин, толорууларын сэргиибин.

Саамай чугас доҕорбунуун Дьулус Колодезниковтыын суруйбут ырыабыт Вконтакте ситимҥэ тахсыбыта. Мин ааппын суруйдаххытына булуоххут, онно бааллар. Мин үөрэхтэнэн, үлэһит бастыҥа, киэҥ эйгэҕэ билиниини ылбыт ааттаах-суоллаах ырыаһыт буолуохпун баҕарабын, ол туһугар үлэлиибин — хамныыбын.

РУДОЛЬФ ЫЧЧАККА БАҔА САНААТА

— Бэйэм саастыы ыччакка туһаайан этиэм этэ: ийэлэргитин таптааҥ, харыстааҥ, чугас буолуҥ, элбэхтэ кэпсэтиҥ, санааҕытын үллэстиҥ. Мин ийэбиттэн ыйыппакка хаалбытым олус элбэх, онтон хомойон, кэмсинэн ылабын. Ийэм майгытынан наһаа да элэккэй, холку, туох да кэтэх санаата суох, киэҥ көҕүүстээх киһи этэ. Куһаҕан дьаллыктары батыһымаҥ, түүннэри хаамсымаҥ. Туһалаахха тардыһыҥ, сыаллары — соруктары туруорунуҥ.

ҮРДҮККЭ КӨТӨР ТЫЛЛАР

Мин санаабар, Ирина Елизарованы «ураты» диэн тыл ойуулуур уонна киэргэтэр: ураты дьоҕур, тас көрүҥ, майгы, олоххо сыһыан. Кини ырыалара тапталга эрэ аналлаах, сыһыаннаах буолбатахтар. Кини ким да үктэммэтэх тоҥуу хаарын устун иэйиилээхтик хаампыт, үҥкүүлээн да ылбыт айар киһи этэ. Маны Саха сирин дьоно – сэргэтэ өйдөөбүтэ, ылыммыта. Ол курдук, «Маҥнайгы тапталым туһугар», «Сулустар», «Күһүҥҥү алып», «Эн эрэ», «Тоҕо маннык буоларый?» курдук ырыаларыттан дьон кута уйадыйара, үөрэрэ. Билигин иһиттэххэ, суруйбут ырыалара бэйэтигэр ананар курдуктар. Ирина — иккистээн эргиллибэт сулус. Ол да буоллар, үрдүк мэҥэ хааллаантан сулус буолан сыдьаайар, угуйар. Уола киниэхэ анаабыт тылларынан ыстатыйаны түмүктүүбүн: “Ийээ, миигин ханнык да ыарахаттартан чаҕыйбакка, иитэн киһи-хара оҥорбуккар, дьоллоох оҕо сааһы, күннэри бэлэхтээбиккэр махтанабын! Оо, ийэм барахсан, аттыбар баарыҥ буоллар. Эн ырыаларгын иһиттэхпинэ, олус да долгуйан ылабын. Уолуҥ, мин, эн ааккын эрдээхтик илдьэ сылдьыам, эйигин үйэтитиэм. Өйбөр-сүрэхпэр хаалбыты умнубаппын, ханнык да дьыл-хонук, ардах-хаар мин үйэлээх тапталбын сууйуо, сэймэктиэ суоҕа!”

Эльдар Садовников